GAYRÝMENKUL PAZARI YENÝDEN þEKÝLLENÝYOR RAPORU YAYINLANDI

GAYRÝMENKUL PAZARI YENÝDEN þEKÝLLENÝYOR RAPORU YAYINLANDI

JLL'in Türkiye ofisi, "Gayrimenkul Pazarý Yeniden þekilleniyor" raporunu yayýnladý. Raporda Türkiye perakende, ofis, lojistik ve otelcilik sektörlerindeki gayrimenkul pazarýnýn 2014 yýlý deðerlendirildi, 2015 yýlý öngörüleri paylaþýldý ve trendler açýklandý.

Ticari gayrimenkul üzerine finansal ve profesyonel hizmetler veren ve yatýrým yönetimi alanýnda danýþmanlýk yapan JLL Türkiye, 2014 yýlý ticari gayrimenkul pazarýný deðerlendirdiði raporu yayýnladý.

JLL Türkiye Ülke Baþkaný Avi Alkaþ, ve JLL Türkiye Operasyon ve Finans Direktörü Volkan Müller ve Araþtýrma ve Stratejik Danýþmanlýk Hizmetleri Yardýmcý Direktörü Burçin Sezen'in katýlýmýyla gerçekleþen toplantýda Türkiye'nin ticari gayrimenkul pazarý görünümü aktarýldý. Raporda perakende, ofis, lojistik ve otel sektörlerindeki gayrimenkul piyasasýna dair bilgiler verildi ve bu alanlardaki trendler açýklandý.

Toplantýda açýlýþ konuþmasýný yapan JLL Türkiye Ülke Baþkaný Avi Alkaþ, Türkiye'nin yabancý yatýrýmcýlar için gelecek vaat eden ülkeler arasýnda yer aldýðýnýn bu anlamda Türkiye'nin potansiyel taþýdýðýnýn altýný çizdi: "Türkiye son 10 yýlda 110 milyar Dolar'ýn üzerinde doðrudan yabancý yatýrým çekmeyi baþardý. Yatýrým yapýlan sektörüler içinde gayrimenkulün payýnýn artmakta olduðunu görüyoruz. Türkiye gayrimenkul pazarýnda aktif olan GIC ve Amstar gibi þirketlerin yatýrýmlara devam etmelerinin yaný sýra, Merkezi ve Doðu Avrupa'nýn önde gelen ticari gayrimenkul geliþtiricisi HB Reavis gibi yatýrýmcýlarýn pazara giriþ yapýyor olmasý da söz konusu geliþime örnek olarak gösterilebilir. Ayrýca 3. Havalimaný, 3. Köprü, Ýstanbul-Ýzmir Otoyolu, Organize Liman Bölgesi ve kruvaziyer limanlarý gibi projeler, perakende, ofis, lojistik ve otel pazarlarýnda yeni geliþtirme ve yatýrým fýrsatlarý doðuracaktýr. Biz JLL Türkiye ailesi olarak, sunduðumuz danýþmanlýk hizmetleriyle sektörde doðru yatýrým kararlarýnýn alýnmasý ve  ticari gayrimenkul pazarýnýn kurumsal standartlara ulaþmasý için çalýþmaya devam ediyoruz."

"Gayrimenkul Pazarý Yeniden þekilleniyor"
raporundan satýrbaþlarý

Perakende pazarý görünümü
?ò2014 yýl sonu itibariyle, Türkiye'deki organize perakende arzý yaklaþýk 9.49 milyon metrekare toplam kiralanabilir alandan 10 milyon metrekareye yükseldi ve 2013 yýl sonuna kýyasla yüzde 5.5 oranýnda bir artýþ gösterdi. 2017 yýl sonu itibariyle toplam stokun 415 alýþveriþ merkezinde 12.5 milyon metrekareye ulaþmasý bekleniyor.

?ò2013 yýl sonunda her bin baþýna 126 metrekare kiralanabilir alan olarak ölçülen Türkiye'nin perakende yoðunluðu, 2014'te 129 metrekare seviyesine ulaþtý. Her bin kiþi baþýna düþen 198 metrekare kiralanabilir alan seviyesinde olan Avrupa ortalamasý ile karþýlaþtýrýldýðýnda, Türkiye'nin alýþveriþ merkezi geliþimi açýsýndan potansiyel sunduðu gözlemleniyor.

?òBirincil kiralar 2014 yýl sonu itibariyle metrekare baþýna 90 Euro seviyesine ulaþtý. Perakende pazarýnda birincil getiri oranýnýn yüzde 7.25 seviyesinde hareket ettiði tahmin ediliyor. Baþlýca þehirlerdeki ikincil lokasyonlar ile ikincil þehirlerde yer alan alýþveriþ merkezleri için getiri oranýnýn yüzde 9 seviyesinde olduðu öngörülüyor.

Perakende pazarý trendleri
?ò2015 yýlýnda, perakende alanlarýnýn alýþveriþ merkezleri dýþýnda kalan, ofis, marina ve kruvazyer limaný gibi farklý gayrimenkul öðeleriyle entegre olmasý öngörülüyor.
?ò2015 yýlýndaki bir diðer trendin, birinci kuþak alýþveriþ merkezlerinin, alýþveriþ alanlarýnýn açýk alanlarla bütünleþtiði üçüncü ve dördüncü kuþak alýþveriþ merkezlerine dönüþüm süreçleri olmasý bekleniyor. 2014 yýlýnda birçok alýþveriþ merkezinde yeme ve içme öðeleri yenilenerek, kamusal açýk alanlarla entegre hale getirildi.
?òÝstanbul dünya perakende pazarýnda çekim oraný en yüksek þehirler arasýnda yer alýyor. JLL 2015 Sýnýr Ötesi Perakende Çekicilik Endeksi'ne göre, Ýstanbul Avrupa'da Londra, Paris, Moskova, Milano, Madrid ve Roma'dan sonra çekim gücü en yüksek 7. pazar konumundadýr. JLL 2015 Sýnýr Ötesi Lüks Perakende Çekicilik Endeksi'ne göre, Ýstanbul Avrupa'da Londra, Paris, Moskova, Milano ve Roma'dan sonra çekim gücü en yüksek 6. pazar konumundadýr.
?òCaddelerdeki dönüþüm sürecinin yeni yatýrýmlarý teþvik etmesi sonucunda pazarda nitelikli perakende arzýnýn artmasý bekleniyor. Yeni ve yüksek kalitedeki stokun özellikle Niþantaþý'ndaki Abdi Ýpekçi Caddesi ve Baðdat Caddesi gibi perakende caddelerinde aktif olacaðý öngörülüyor. Nitelikli arz ile birlikte, daha fazla lüks ve uluslararasý markanýn birincil caddelerde konumlanmasý öngörülüyor.

Ofis pazarý görünümü
?ò2014 yýl sonu itibariyle, Ýstanbul'daki mevcut A sýnýfý ofis stoku 2013 yýl sonu ile kýyaslandýðýnda, 680 bin metrekarelik bir artýþ göstererek, 4.1 milyon metrekareye ulaþtý. Ýnþaat halindeki arzýn tamamlanmasý ile toplam A sýnýfý ofis arzýnýn 2017 yýl sonunda 6.5 milyon metrekare olmasý tahmin ediliyor.
?ò2014 yýlýnda Merkezi Ýþ Alaný'nda (MÝA) Levent, MÝA dýþý Avrupa'da Kaðýthane ve Seyrantepe, Asya yakasýnda Ümraniye, Ataþehir, Kozyataðý ve Küçükyalý yerel ve uluslararasý ofis kullanýcýlarý tarafýndan en çok tercih edilen bölgeler olarak öne çýktý.
?ò2015 yýlý itibari ile bu talebin öncelikle Maltepe sonrasýnda ise Kartal bölgelerine de yoðunlaþmasý beklenmektedir.
?òArtan A sýnýfý arza raðmen, özellikle MÝA için hala güçlü olan ofis kullanýcýsý talebine baðlý olarak, 2014 yýlýnda birincil kiralar metrekare baþýna 35 Euro seviyesinde sabit kaldý. Benzer bir eðilimin 2015 yýlýnda da devam etmesi bekleniyor.

Ofis sektörü trendleri
?òSon yýllarda kurumsal firmalarýn bin metrekareden büyük kiralanabilir alana sahip ofis alanlarýný tercih ettiði gözlemleniyor. Ayrýca geliþen verimlilik ve yüksek konfor standartlarýna yönelik talebin, gerçekleþen ofis kiralama iþlemlerini þekillendirdiði görülüyor. Ofis alanlarýnýn daha verimli kullanýlmasýný saðlayan yatay-açýk ofislerin, 2015 yýlýnda da tercih edilmeye devam etmesi öngörülüyor.
?òNitelikli iþ gücünü hedefleyen þirketler için 'çalýþacak en iyi yer' kavramý ofis pazarýnda öne çýkýyor. Bu nedenle metro hattýna yakýnlýk, akýllý lokasyon ve verimli kat alaný gibi niteliklerin önemi kullanýcý ve geliþtiriciler açýsýndan ofis piyasasýnda belirleyici faktörler olmaya artarak devam edeceði öngörülüyor.
?òÖzellikle uluslararasý ofis kullanýcýlarýnýn bina seçim süreçlerinde 'sürdürülebilirlik' ve çevre politikalarý gibi konulara daha fazla önem verdikleri gözlemleniyor. LEED ve BREEAM gibi sertifikalarý olan ofis binalarýnýn yakýn gelecekte daha çok tercih edilmesi bekleniyor.

Lojistik pazarý görünümü
?ò2013 yýl sonunda 7 milyon metrekare seviyesindeki Ýstanbul ve Kocaeli alt pazarlarýný kapsayan Marmara bölgesindeki toplam lojistik arzý, 2014 yýl sonu itibariyle 7.8 milyon metrekareye ulaþtý. 2014 sonu itibariyle, inþaat halindeki stok 563 bin metrekareden 653 bin metrekareye yükseldi. Lojistik arzýnýn 2017 sonunda yaklaþýk olarak 8.5 milyon metrekareye ulaþmasý bekleniyor. Ayrýca pazarda, Kocaeli ve Ýstanbul alt pazarlarýnda yaklaþýk olarak 2.6 milyon metrekarelik stokun planlama aþamasýnda olduðu gözlemleniyor. Bütün inþaat halindeki ve planlama aþamasýndaki projelerin tamamlanmasý durumunda, toplam lojistik arzýnýn önümüzdeki 5 sene içinde 11.1 milyon metrekareye ulaþacaðý öngörülüyor.
?ò2013 yýl sonunda 531,300 metrekare olarak gerçekleþen lojistik kiralama iþlem hacmi, 2014 yýlýnda önemli bir artýþ göstererek 605,600 metrekareye yükseldi.
?òÝstanbul ve Kocaeli illerini kapsayan Marmara Bölgesi Türkiye'nin birincil lojistik pazarýdýr. Ýstanbul Avrupa Yakasý'nda Hadýmköy ve Esenyurt, Asya Yakasý'nda Tuzla, Kocaeli'nde ise Gebze, Çayýrova ve Dilovasý, Marmara Bölgesi'nin baþlýca lojistik alt pazarlarýdýr.
?ò2014 yýl sonu itibariyle birincil kiralar 7 Dolar seviyesinde sabit kaldý. A sýnýfý yüksek kalitede lojistik arzýna yönelik artan talep dolayýsýyla lojistik pazarýndaki birincil kiralar kur dalgalanmalarýndan etkilenmedi. Lojistik mülkleri için getiri oraný yüzde 9 seviyesinde sabit kaldý. Arzýn sýnýrlý olmasý nedeniyle, arsa fiyatlarý 2014 yýlýnda yaklaþýk olarak yüzde 20-25'lik bir artýþ gösterdi.  
?òToplam kiralanabilir alan paylarý bazýnda yüzde 45.1 ile lojistik þirketleri, yüzde 19.1 ile perakende þirketleri ve yüzde 4.8 ile e-ticaret þirketleri kiralama iþlemlerinde en aktif endüstriler olarak dikkat çekiyor.

Lojistik sektörü trendleri
?ò2013 yýlýnda, 20 bin ile 40 bin metrekare arasýnda büyük daðýtým merkezlerine yönelik talep güçlüyken, 2014 yýlýnda 5 bin metrekare ile 15 bin metrekare arasýnda kiralanabilir alan sunan daha küçük tesislerin tercih edildiði gözlemleniyor.
?òKurum içi lojistik ve konsolidasyon trendlerinin 2015 yýlýnda lojistik pazarýný þekillendirmeye devam etmesi bekleniyor.

Otel pazarý görünümü
?òMasterCard'ýn "2014 Küresel Destinasyon þehirler Endeksi" verilerine göre Ýstanbul; en çok ziyaret edilen þehirler içinde Avrupa'da üçüncü olurken, dünyada yedinci sýrada yer alýyor.
?ò2014 yýlý sonu itibariyle, Ýstanbul'a gelen yabancý ziyaretçi sayýsýnýn bir önceki seneye kýyasla yüzde 13.1 artarak 11.8 milyona ulaþtýðý görülüyor.
?ò2014 yýlý sonunda Ýstanbul'da lisanslý 471 otelde 46.109 oda bulunuyor. Ýstanbul otel marketinin yapýsý aðýrlýklý olarak lüks ve üst sýnýf otellerden oluþuyor. 5 yýldýzlý otel oda sayýsýnýn, Ýstanbul'daki toplam arz içerisinde yüzde 45'in üzerinde bir payý bulunuyor.

Turizm sektörü trendleri
?òGeliþen medikal ve saðlýk altyapýsý ile üst düzey teknolojik yatýrýmlar sonucunda, Ýstanbul önemli bir saðlýk turizmi destinasyonu haline geliyor.

Yorumlar

Top