- 28-Nisan-2024
- GİRİŞ / Kayıt Ol
- Künye
- Ä°letiÅŸim
GYODER, eriþilebilir kiralýk konut sorununa çözüm bulmak için, kamu-özel iþ birliðinde geliþtirdiði ‘GYODER Yeni Konut Modeli’ni tanýttý. Arsa maliyetini ortadan kaldýran model ile uzun dönemli kiracýlýk mümkün olacak. Kamusal kiraya veren yapýsý ile uygun fiyatlý kiralýk konutlar üretilecek. Hýzlanmasý gereken kentsel dönüþümün de önü açýlacak.
‘Barýnma’, insanýn en temel ihtiyaçlarýndan biri. Fakat ne yazýk ki nüfus artýþý, doðal afetler, göç hareketleri, yoksulluk gibi pek çok faktör, insanlarýn güvenilir ve uygun fiyatlý konutlara eriþimini günden güne zorlaþtýrýyor. ‘Eriþilebilir konut krizi’ tüm dünyanýn karþý kaþýya olduðu küresel bir sorun...2030 yýlýna kadar, UN-Habitat tahminlerine göre; dünya nüfusunun yaklaþýk yüzde 40'ý olan 3 milyar insanýn eriþilebilir konuta ihtiyaç duyacaðý öngörülüyor. Bu, dünyada her gün 96.000 yeni uygun fiyatlý konut inþa edilmesi anlamýna geliyor. Türkiye’de de konut krizi, Covid-19 pandemisi, göçmen krizi, Ukrayna-Rusya savaþý, fahiþ kira artýþlarý ve son olarak Maraþ merkezli iki büyük deprem ile zirveye çýktý.
‘1.5 YIL ÖNCE ÇALIÞMAYA BAÞLADIK’
Tüm dünyanýn gündeminde olan ‘barýnma’ sorununa çözüm bulabilmek için GYODER tarafýndan geliþtirilen GYODER Yeni Konut Modeli’nin lansmaný, GYODER Baþkaný Mehmet Kalyoncu, GYODER Baþkan Yardýmcýlarý Neþecan Çekici, Sertac Karaaðaoðlu, Cem Yýlmaz, GYODER Ýcra Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Ali Hepþen ve Doç. Dr. Serhat Baþdoðan ile KÖÝ Araþtýrma Merkezi Baþkaný Dr. Eyüp Vural Aydýn’ýn açýklamalarý ile gerçekleþti.
Türkiye’de eriþilebilir kiralýk konut saðlamak amacýyla 1.5 yýl önce ‘Eriþilebilir Konut Komitesi’ kurduklarýný söyleyen GYODER Baþkaný Mehmet Kalyoncu, ana vizyonlarý olan 4T yani Teknoloji, Tasarým, Tabiat ve Toplum prensipleri ile uyumlu ilerleyecek olan GYODER Yeni Konut Modeli’ni þu sözlerle tanýttý: “Konut üretme sürecinde en büyük maliyet arsa maliyeti. Þu anda Türkiye ortalamasý yüzde 50 seviyelerinde. Kamu kuruluþlarýnýn, yerel yönetimlerin veya benzeri kurumlarýn elindeki arsalar, belli bir dönemde Kamu–Özel Ýþbirliði Yöntemi ile deðerlendirilerek ve bir kira tarifesiyle belli üst limitler konularak on binlerce düþük kiralý konut üretilebilir. Bu noktada GYODER Yeni Konut Modeli’ni oluþturduk. Yap-iþlet-devret modeliyle, bireysel deðil kamusal kiraya veren yapýsýný oluþturuyoruz ve kiracýyla kiraya veren arasýndaki problemleri ortadan kaldýrýyoruz. Bu model, arsa maliyetini sýfýra indirerek kiralarý yarý yarýya düþürüyor. Kamu ve özel sektör iþ birliði modeliyle kullanýma açýlacak arsalarda konutlarýn üretilmesi saðlanýrken, arsalarýn mülkiyeti de devlette kalýyor. Kiralar ise, ev sahiplerinin kontrolünden çýkarýlarak devletin hakkaniyetli denetimine ve kurumsal firmalarýn yönetimine veriliyor. Bu modelle konut üretimlerinin 1 yýl içinde tamamlanmasý hedefleniyor. Bu sayede düþük kira rakamlarýyla çevredeki yerleþim yerlerinin de ucuzlamasý saðlanmýþ olacak. Sözleþmelerde yatay mimari, yerli malzeme ve enerji tasarrufu da þart koþulacak. Bu sayede orta ve orta alt gelir grubunun hane halký gelirinin % 30- 50’sini aþmayacak bir formülle barýnma çözümü sunmuþ olacaðýz.”
KAMU ÝLE BÝRLÝKTE EKOSÝSTEM KURACAÐIZ
Bu modelin mekân baðýmsýz bir model olduðunu vurgulayan Mehmet Kalyoncu, “Üretilecek konutlar ne kadar þehrin merkezinde olursa o kadar merkezdeki kiralarý düþürmeye yarar. Ama ne olursa olsun; arsanýn maliyeti sýfýrlandýðý için burada mekânýn etkisi de sýfýrlanmýþ olacak. Ýnþaat maliyetleri bir þehirde ayný il sýnýrlarý içerisinde deðiþmiyor. Burada rant diye nitelenen konu arsa maliyeti idi. Biz de bu modelle ciddi bir maliyet avantajý elde ederek kiralarý yarý yarýya düþürüyoruz” diye konuþtu.
GYODER Baþkan Yardýmcýsý Cem Yýlmaz da konuþmasýnda; Avrupa yakasýnda Büyükçekmece kýyý kesimleri, Beylikdüzü, Bakýrköy, Avcýlar, Küçükçekmece, Bahçelievler; Anadolu yakasýnda Maltepe, Kartal, Pendik, Sultanbeyli, Tuzla ilçelerinin yüksek deprem riski taþýdýðýna deðinerek, GYODER Yeni Konut Modeli’nin rezerv konut olarak da kullanýlabilecek konutlar üreteceðini ve bunun da Ýstanbul’un kentsel dönüþümünün önünü açacaðýný söyledi. Yýlmaz, “Bu sayede 650 bin kiþilik bir ilçe geliþtirilebilir. Kiralýk konutlarla birlikte bölgede saðlýk, eðitim, turizm, perakende gibi alanlardaki yatýrýmlarla aslýnda bir ekosistem kuracaðýz. Ýstanbul’un kentsel geliþiminde eksikliði hissedilen yeþil ve açýk alanlar, projenin kilit noktasýný oluþturuyor. Kamu alanlarýnýn doðru planlamasýný yapabilmek, yaya ve bisiklet kullanýmýný önceliklendirmek, dayanýklý, uyumlu, dirençli sürdürülebilir kentsel mekanlar kurgulamak ‘iyi uygulamalar’ýn da önünü açacak. Biz bu model ile hem konutta eriþilebilirlik sorununu çözüyoruz hem de yaþadýðýmýz acý 6 Þubat depremlerinden sonra ülkemizin en büyük önceliði olan Ýstanbul’un kentsel dönüþümünün çözüm anahtarýný sunuyoruz” dedi.
‘DÜNYADA YÝNE ÖRNEK BÝR ÝÞE ÝMZA ATABÝLÝRÝZ’
Türkiye’nin yýllýk yaklaþýk 1.5 milyon konut satýþý ile Avrupa’da birinci, OECD ülkeleri arasýnda ise ikinci büyük pazar olduðunu hatýrlatan GYODER Baþkan Yardýmcýsý Neþecan Çekici ise konut açýðýna dair þu verileri paylaþtý: “TÜÝK’in açýkladýðý verilerde ev sahipliði oranýnýn yüzde 56,7’ye (AB ortalamasý yüzde 70) gerilediðini görüyoruz. Bu oran 2000’lerde yüzde 65’in üzerinde idi. Yine bu sürede yýlda evlenen çift sayýsý 550 binlerden 600 binlere doðru yükseliþ gösteriyor. Boþanmalarda da 90 binlerden 180 binlere doðru bir yükseliþ söz konusu. 2022 itibariyle tek kiþilik hane halký sayýsý 5 milyonu aþtý. Bu istatistikler, konut sektöründe arzý baskýlýyor. Bir de kiralýk ev sektöründe oluþan bir baský mevcut. Artýk ‘hayalet evler’ denilen bir gerçek var. Bu rakamýn 700 bin civarýnda olduðunu tahmin ediyoruz. Tabii, burada evini kiraya vermek istemeyenler de var, yüzde 25 kira artýþý düzenlemesini sebep gösterenler de… Fakat tüm bunlardan daha öte bir ‘deprem’ gerçeðimiz var. Türkiye’nin saðlýkta, altyapýda imza attýðý baþarýlý kamu-özel iþ birliði (KÖÝ) modelini bütün dünya konuþuyor. Bu modeli konut sektöründe de uygulayabilir isek, dünyada yine örnek bir iþe imza atýlmýþ olacak.”
Dünyada ve Türkiye’de konuta eriþim konusunun büyük bir sorun teþkil ettiðinin altýný çizen Doç. Dr. Serhat Baþdoðan da “Türkiye’de kent merkezinde 60 metrekare bir evi satýn alabilmek için bir ailenin ihtiyacý olan yýl ortalamasý 1985’te 6.8 iken bu süre bugün 10 yýlýn üzerinde” diye konuþtu.
KÖÝ MODELÝNÝN AVANTAJLARI
Kamu Özel Ýþbirliði (KÖÝ) Araþtýrma Merkezi Baþkaný Dr. Eyüp Vural Aydýn ise KÖÝ modelinin avantajlarýný þu þekilde sýraladý: “Bu modelin hem kamuya hem özel sektöre hem de vatandaþa saðladýðý pek çok fayda var. Sistemin kamu tarafýna saðladýðý avantajlar, özel sektörün becerilerinden maksimum fayda saðlanmasý, maliyetlerin düþürülmesi, projelerin hýzla tamamlanmasý ve mülkiyetin kamuda kalmasý olarak sýralanýrken, özel sektöre saðladýðý avantajlar ise uzun soluklu sözleþmelere imza atma ve yatýrým fýrsatý, zorlu imar planý-ruhsat gibi süreçlerin olmamasý ve kamu ile iþ birliði yaratma kültürünün kazanýlmasý olarak sýralanabilir. Hiç þüphesiz en büyük fayda son kullanýcýya saðlanýyor. Vatandaþlar piyasa dalgalanmalarýndan etkilenmeden kiracý kalabilecek, kredi kullanmadan konut sahibi olabilme imkâný elde edecek ve harcanabilir gelirlerinin yüzde 30’unu barýnmaya verecekleri için yaþam standartlarý da yükselecektir.”
MODELÝN FÝNANSMANI NASIL SAÐLANACAK?
GYODER Baþkan Yardýmcýsý Sertac Karaaðaoðlu, modelin finansmaný konusunda iki opsiyon olduðunu kaydederek, “Ýlki banka finansmaný. Kamu otoritesi arsayý 49 yýllýðýna tahsis eder. Belirleyeceði bedele göre yapým-kiralama-iþletme ihalesine çýkar. Ýþi alan þirket, arsanýn üst hakký ipoteði karþýlýðýnda bankadan kredi kullanarak iþi yapar, baðýmsýz bölümler oluþur. Üst hakký sahibi, konutu 49 yýldan kalan süre kadar kullanýr. Konutlarý kiralayarak tahsil ettiði kira bedelleri ile kredisini öder. Ýkincisi ise sermaye piyasalarý. Burada ise kamu otoritesi arsayý 49 yýllýðýna tahsis eder. Belirleyeceði bedele göre yapým-kiralama-iþletme ihalesine çýkar. Ýþi alan þirket yapým bedeli+kâr için gayrimenkul sertifikasý ihracýna çýkar. SPK’nýn onayý çerçevesinde her bir m² için bir sertifika ihraç ederek saðlayacaðý finansmanla iþi yapar. Her sertifika sahibi, kendine ait m²’de 49 yýl ikamet eder. Sertifikalar borsada hisse senedi gibi sürekli iþlem görür, ta ki 49 yýl tamamlanýncaya kadar…Biz sadece kira fiyatlarýnýn deðil edinme fiyatýnýn da aþaðýya inmesini planlýyoruz. Üstelik sunduðumuz iki opsiyon da modelimizin uygulanabilirliðini güçlendiriyor” dedi. Prof. Dr. Ali Hepþen ise menkul kýymet ihracýna dikkat çekerek, “Proje kapsamýnda özel sektörün ihtiyaç duyduðu finansmanýn kira gelirlerine dayalý menkul kýymet ihracý üzerinden temin edilmesi saðlanmalýdýr. Ýhraç edilecek menkul kýymetlerin uzun vadeli yatýrým strateji hedefi taþýyan bireysel emeklilik þirketleri tarafýndan portföylerine dahil edilmesi teþvik edilmelidir” diye konuþtu.
GYODER YENÝ KONUT MODELÝ NASIL ÇALIÞACAK?
Yorumlar