KPMG Türkiye, ‘Sektörel Bakýþ 2021 – Gayrimenkul Raporu’nu yayýmladý. Rapora göre; faizden daha yüksek getiri saðlayan gayrimenkul sektörü, 2021 ile birlikte toparlanma sürecine girdi ancak dengeler oturmadýðý için istenen ivmeye henüz ulaþýlamadý. Türkiye’nin izlediði ekonomik dengelenme ve düþük faiz politikasý konuta olan talebi artýrdý.
Rapora göre; faizden daha yüksek getiri saðlayan gayrimenkul sektörü, 2021 ile birlikte toparlanma sürecine girdi ancak dengeler oturmadýðý için istenen ivmeye henüz ulaþýlamadý. Yine de ümitli olmak için nedenler var; büyümenin motoru inþaat sektörünün GSYH’den aldýðý payýn 2021’de yüzde 5,8’e çýkmasý, bunlardan biri… Ayrýca 2021’in ilk altý ayýnda, alýnan inþaat ruhsatý kapsamýndaki konut sayýsýnýn son dört yýlýn en yüksek seviyesine çýkmasý da olumlu geliþmeler arasýnda… Rapora göre; Türkiye’nin izlediði ekonomik dengelenme ve düþük faiz politikasý konuta olan talebin artmasýna neden oldu. Bu da Avrupa’nýn en yüksek reel fiyat artýþýný getirdi. Bu artýþta pandemiyle deðiþen ev anlayýþýnýn da etkisi olurken, hýzlanan þehir hayatý, yazlýklarýn þöhretini elinden aldý
KPMG Türkiye Gayrimenkul Sektör Lideri Özgür Sývacý, rapora iliþkin yaptýðý deðerlendirmede, “Pandemiyle birlikte ekonomik aktivitenin yavaþlamasý hane halkýnýn gayrimenkul yatýrýmlarýna olan talebini de etkiledi. 2021’de baþlayan yeni normalleþme süreci, sektörde toparlanmanýn yolunu açtý. Ancak çok fazla deðiþken var ve dengeler henüz oturmadý” dedi. Bugün, klasik ekonomik döngüler içinde konut sektörünün faiz getirisinden daha yüksek bir getiri saðladýðýna dikkat çeken Sývacý, “2021 ile birlikte güçlü bir toparlanma sürecine girildi ancak dengelerin oturmamýþ olmasý nedeniyle talep tarafýnda temkinli iyimser duruþu destekliyor. Talep koþullarýndaki temkinli görünüme raðmen küresel konut fiyatlarýndaki artýþ trendi ise devam ediyor. Bunun yanýnda iþ dünyasýnda da yaþanan kaçýnýlmaz deðiþim ve benimsenen yeni iþ modelleri sektördeki ezberlerin bozulmasýna yol açtý. Sektör dengelerin oturmasýný ve bu yenilenme sürecine ayak uydurma gayretinde” þeklinde konuþtu.
Avrupa’nýn en yüksek reel fiyat artýþý
Sývacý þöyle devam etti: “Ülkeler, salgýn döneminde büyük ekonomik çöküþlerin önüne geçmek adýna farklý para ve maliye politikalarý devreye aldý. Bu farklýlýklar ülkeler arasý ayrýþmalarýn temel sebebi olarak öne çýkýyor. Örneðin, ülkemizde, kredi destekli ekonomik dengelenme politikasý ve beraberinde gelen aþýrý düþük kredi faizleri 2020’de konut talebini önemli ölçüde artýrarak reel fiyat artýþýnýn yüzde 13’ün üzerinde gerçekleþmesine yol açtý. IMF’nin araþtýrmasýna konu olan 63 ülkenin 49’unda reel anlamda fiyat artýþý izleniyor. Yýllýk fiyat deðiþimi analizini daha güncel olan Eurostat verileriyle yaptýðýmýzda ise son bir yýlda yüzde 32’lik artýþla konut fiyatlarýnýn en fazla arttýðý ülke Türkiye oldu. Bu durumun temel nedeninin geçtiðimiz yýl yürütülen düþük faiz politikasý paralelinde güçlenen talep ve ardýndan gelen enflasyonist baskýnýn bir sonucu olduðunu da ifade etmek gerekiyor.
Pandemiyle ev anlayýþýnýn deðiþmesi fiyatlarý artýrdý
Fiyatlarýn rekor düzeyde artýþýnda, özellikle pandemide beklentilerin ve yaþam koþullarýnýn deðiþmesi ön planda bulunuyor. Yüksek metrekareye, müstakil evlere, az katlý yerleþim yerlerine olan talep artarken, kentsel dönüþümün de kirada talepleri canlý tuttuðu ifade edilebilir. Artan maliyetler, yeni konut üretimini azaltýrken, girdi maliyetlerinde ve kredi faizlerindeki yükseliþ de fiyatlara yansýdý. Yeni dönemde konut arzýndaki artýþýn da etkisi ile fiyat artýþ hýzýnda azalma yaþanmasý bekleniyor. Kira artýþ hýzýnda da kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn ve talebin kýþ aylarýnda azalmasýyla birlikte benzeri bir azalma görülebilir.
Hýzlanan þehir hayatýyla yazlýklar tekrar “out” oldu
Özellikle yýllarca ölü yatýrým kabul edilen yazlýklara yönelik ilgi ise en dikkat çekici geliþmelerden biri oldu. Hareket kýsýtlýlýðýnýn getirdiði sýkýntýlý durumlara karþý, insanlar evden çalýþmanýn da getirdiði rahatlýkla tatil bölgelerindeki yazlýklara yöneldi. Buralarda da fiyatlar rekor derecesinde artýþ gösterdi. Normalleþmenin ardýndan þehir hayatýnýn ve sosyalleþmenin artmasýyla bu eðilim terk edilirken fiyatlarda düzeltme yaþanabileceði beklentiler arasýna dahil edilebilir.
Girdi maliyetlerine raðmen üretim canlanma trendinde
Girdi maliyetleri, yeni dönemde sektörün en çok konuþulacak gündem maddelerinin baþýnda yer alýyor. Ancak stoklarýn erimesiyle üreticilerin harekete geçtiði gözleniyor. Bu da yeni ruhsat sayýlarýnýn artmasýndan anlaþýlýyor. Genel duruma bakýlýnca; sektörde yeni konut yapýmýnda son üç yýlda (2017-2020) azalma meydana geldi. Söz konusu tarihler arasýnda tamamlanan konut sayýsý, baþlanan konut sayýsýndan fazla gerçekleþti. Ruhsat stokunun erimeye baþlamasýyla bu yýldan itibaren inþaat ruhsatlarýna talep yeniden canlandý. TÜÝK tarafýndan yayýmlanan yapý izin istatistiklerine göre yapý ruhsatlarýnda 2021 yýlýnýn ilk altý ayýnda bir önceki yýlýn ayný dönemine göre bina sayýsý yüzde 88,4, yüzölçümü yüzde 45,3, bina deðeri yüzde 93,7, daire sayýsý ise yüzde 49,8 arttý.
Büyümenin motoru yeniden devreye girebilir
Türkiye inþaat sektörü, GSYH’den aldýðý pay itibarýyla öncü sektörler arasýnda yer alýyor. Dönem dönem yüzde 8’leri aþan payýyla “büyüme motoru” konumuna gelen sektörde birkaç yýldýr yaþanan kýrýlganlýk ise bu payýn düþmesine yol açýyor. Geçtiðimiz 10 yýllýk periyotta GSYH’den ortalama yüzde 7 pay alan sektör, 2020 yýlýný yüzde 5 payla kapattý. 2021 yýlýnýn ilk çeyreði ile birlikte pandemi sürecindeki daralmasýný toparlayan sektörün payý yüzde 5,8’e ulaþmýþ durumda.”
Raporda öne çýkan bazý baþlýklar ise þöyle sýralanýyor:
Yorumlar