- 29-Nisan-2024
- GİRİŞ / Kayıt Ol
- Künye
- Ä°letiÅŸim
Türkiye Müteahhitler Birliði’nin (TMB) 2022 yýlýnýn ilk yarýsýna yönelik Ýnþaat Sektörü Analizi Raporu’nda, sektörün mevcut pazarlarda daha aktif olmasý ve yeni pazar arayýþýný hýzlandýrmasý ihtiyacýnýn ön planda olduðuna dikkat çekilerek, Orta Doðu ile Kuzey Afrika ülkelerinde hayata geçirilmesi öngörülen yüzde 52’si üstyapý olmak üzere toplam 3,9 trilyon dolarlýk proje için BAE, Suudi Arabistan ve Cezayir gibi ülkelerle görüþmelerin hýzlandýðý vurgulandý.
Türkiye’nin en köklü sivil toplum örgütlerinden Türkiye Müteahhitler Birliði (TMB), ekonomi çevreleri ve sektör tarafýndan ilgiyle takip edilen Ýnþaat Sektörü Analizi Raporu’nun Temmuz 2022 sayýsýný yayýnladý. “Dünyada Enflasyon Büyümeyi Unutturdu, Resesyon Riski Gündemde” baþlýðý ile yayýnlanan analizde, küresel ve ulusal ekonominin yaný sýra inþaat sektöründe yýlýn ilk yarýsýna iliþkin veriler kapsamlý biçimde deðerlendirildi.
Türk müteahhitlerin Ocak – Haziran 2022 döneminde yurt dýþýnda 4,6 milyar dolarlýk 132 yeni proje üstlendiðine iþaret edilen raporda, mevcut pazarlarda daha aktif olunmasý ve yeni pazar arayýþýnýn hýzlandýrýlmasý ihtiyacý vurgulandý. Çalýþmada, “Artan petrol gelirleri Türk müteahhitlerin aktif olduðu coðrafyalarda fýrsatlar sunmaktadýr. Ayrýca diplomatik iliþkilerin son dönemde yeniden ýsýndýðý Körfez bölgesi ve potansiyel pazar olarak takip edilen Sahra-altý Afrika’nýn öne çýktýðý görülmektedir” denildi.
Suudi Arabistan, 3,3 trilyon dolarlýk fýrsat sunuyor
Raporda, dýþ politikada yaþanan son geliþmeler ile sektörün deneyiminin yüksek olduðu Birleþik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan pazarlarýnýn öne çýktýðýnýn belirtilerek þöyle devam edildi: “BAE’ye 30-31 Mart 2022 tarihlerinde DEÝK & TMB iþbirliðinde düzenlenen müteahhitlik heyeti ziyareti çerçevesinde, ülkede salgýn nedeniyle durdurulan projelerin hayata geçirilmesi sürecinde BAE yetkilileri Türk müteahhitler ile çalýþmak istediklerini ifade etmiþtir. Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Selman’ýn Haziran ayýnda gerçekleþtirilen Türkiye ziyareti kapsamýnda da ülkede faaliyet gösteren Türk müteahhitler, Ticaret Bakaný Mehmet Muþ ile S. Arabistan Ticaret ve Enformasyon Bakaný Macid Abdullah Al Qasabi ve Yatýrým Bakaný Khalid Bin Abdülaziz Al Falih ile biraraya gelmiþtir. TMB’nin de üyelerini temsil ettiði toplantýda Suudi bakanlar, sektörün son dönemde maruz kaldýklarý sorunlarýn çözümü ile yakýndan ilgilenmiþ, önümüzdeki dönemde ülkede gerçekleþtirilecek toplam 3,3 trilyon dolarlýk altyapý ve üstyapý projelerinin sunduðu fýrsatlara dikkat çekmiþtir.”
Yüksek petrol fiyatlarý yatýrým bütçesini artýrdý
Çalýþmada, Körfez ülkelerinde 2020 yýlýnda pandemiye baðlý olarak bir ekonomik daralma gözlenirken son olarak Rusya-Ukrayna savaþýyla yükselen petrol fiyatlarýnýn ise yatýrým projelerine daha çok bütçe ayýrýlmasýna olanak saðladýðý belirtilerek, “MEED (Middle East Business Intelligence) verilerine göre bu kapsamda hayata geçirilecek projelerin büyüklüðü açýsýndan Suudi Arabistan ilk sýradadýr. Orta Doðu ve Kuzey Afrika ülkelerinde %52’si üstyapý olmak üzere 3,9 trilyon dolar tutarýnda projenin hayata geçirilmesi öngörülürken, Irak ve Suudi Arabistan baþta olmak üzere bölge ülkelerinde 100 milyar dolar tutarýnda proje de deðerlendirme aþamasýndadýr” denildi.
Dikkatlerin odaðýndaki Afrika için de giriþimler sürüyor
TMB’nin çalýþmasýna göre MEED verileri kapsamýnda önümüzdeki dönemde baþta Nijerya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Tanzanya ve Gana olmak üzere Sahra-altý Afrika bölgesinde de 880 milyar dolar tutarýnda enerji, ulaþtýrma ve petrol projesinin gerçekleþtirilmesi bekleniyor. Raporda, bu bölgeyi de yakýndan takip eden TMB’nin Kuzey Afrika’da öne çýkan Cezayir’e Eylül ayýnda Ticaret Bakan Yardýmcýsý baþkanlýðýnda bir müteahhitlik heyeti ziyareti düzenlenmesi yönünde çalýþmalar sürdürdüðü kaydedildi. Öte yandan baþta Sahra-altý Afrika olmak üzere pek çok pazarda hem küresel para politikasýnda sýkýlaþma sürecinin hem de savaþýn finansman ihtiyacýný arttýrdýðýna deðinilen çalýþmada, þöyle devam edildi: “Finansman temini kapsamýnda TMB, baþta Türk Eximbank olmak üzere uluslararasý kalkýnma bankalarý ve ihracat kredi kuruluþlarý ile yakýn temaslar yürütmektedir. Son olarak Danimarka Ýhracat Kredi Ajansý (EKF) yönetiminin konuk edildiði toplantýda, EKF’in finansman imkanlarý hakkýnda TMB üyeleri bilgilendirilmiþtir. Öte yandan Türk müteahhitlerin deneyimi kapsamýnda KÖÝ projeleri de fýrsat sunabilecektir. Ýlaveten yurt dýþýnda Türk bankalarý tarafýndan verilen teminat mektuplarý ve kontr-garantilerin doðrudan kabulünde yaþanan sýkýntýlarýn ülkemiz diplomasisinin üst düzey ikili temaslarýnda gündeme alýnmasý ihtiyacý mevcuttur.”
Türkiye Müteahhitler Birliði’nin 2022 yýlýnýn ilk yarýsýný deðerlendirdiði raporda sektöre iliþkin özetle þu tespitlere yer verildi:
RUSYA’DA ÝLK 6 AYDA 4 YENÝ PROJE ÜSTLENÝLDÝ: Savaþla ortaya çýkan krizin seyri, Türk yurt dýþý müteahhitlik hizmetleri için büyük önem taþýmaktadýr. Geçtiðimiz yýl 11 milyar dolar tutarýnda rekor seviyede yeni proje üstlenilmiþ olan Rusya’da, devam etmekte olan projelerin 20 milyar dolar tutarýnda olduðu hesaplanmaktadýr. Ülkede þantiyeler kapanmamýþ ancak Avrupa firmalarý ile ortak yürütülen projelerde aksamalar ortaya çýkmýþtýr. Ayrýca genel anlamda savaþ kaynaklý belirsizlikler, sektörün lider pazarýnda bir bekleme sürecine girilmesine neden olmuþtur. Ticaret Bakanlýðý’nýn verilerine göre bu yýlýn ilk 6 ayýnda Rusya’da toplam tutarý 396 milyon dolar olan 4 yeni proje üstlenilmiþtir.
YURT DIÞINDA 100 BÝN TÜRK ÝÞÇÝ HEDEFÝ ÝÇÝN GÖRÜÞMELER SÜRÜYOR: Uzun zamandýr yurt dýþý projelerde istihdam edilen Türk iþgücü sayýsýnýn halihazýrdaki 35 bin seviyesinden 100 bine çýkarýlmasý hedefini gündemde tutan TMB, ilgili bakanlýk ve kurumlarla yoðun temaslar yürütmektedir. Bu kapsamda TMB tarafýndan iþgücüne yönelik gelir vergisi muafiyeti talep edilmekte ve iþçilerin, iþveren firmalar aleyhine açtýðý davalar çerçevesinde çalýþýlan ülke mevzuatýnýn dikkate alýnmasý yönünde bir içtihat geliþtirilmesi ihtiyacýna iþaret edilmektedir. Gelir vergisi istisnasý talebine Hazine ve Maliye Bakanlýðý olumlu yaklaþým göstermiþ olup, konu hakkýnda Bakanlýk ile teknik düzeyde görüþmeler devam etmektedir.
SEKTÖR YÜZDE 7,2 KÜÇÜLDÜ, FAALÝYETLER DURMA NOKTASINA GELDÝ: Ýnþaat sektörü, 2021 yýlýnýn ardýndan bu yýlýn ilk çeyrek döneminde de ekonominin sergilediði yüksek büyüme performansýndan yararlanamamýþ, sektörde yatýrýmlardaki düþüþ ve artan girdi maliyetleri sorunuyla birlikte faaliyetler yeniden durma noktasýna gelmiþtir. Yýlýn geri kalaný için enflasyonla mücadele adýmlarý ile Rusya - Ukrayna savaþýnýn doðrudan ve dolaylý yansýmalarý sektörün yurt içi ve yurt dýþý projeleri üzerinde belirleyici olacaktýr. Sektörün GSYH içindeki payý %4,4 oranýna kadar gerilemiþtir. Bu oran, 2021 yýlýnda %5,2 idi.
GÝRDÝ MALÝYETLERÝ SORUNU SAVAÞLA KRÝTÝK BÝR HAL ALDI: TÜÝK Ýnþaat Maliyet Endeksi’nde geçen çeyrek dönemde rekor seviyeler izlenmeye devam edilmiþ, söz konusu endeks Nisan 2022’de yýllýk bazda %106,6 ve aylýk bazda da %6,1 yükselmiþtir. Bu dönemde yýllýk olarak alt endeksler olan malzeme endeksi %133,7, iþçilik endeksi ise %43,7 artmýþtýr. Bir diðer kýrýlým olarak yine geçen yýlýn ayný ayýna oranla bina dýþý yapýlarýn inþaatýnda (kamu alt yapý projeleri) malzeme endeksinin %146’ya varan oranda yükselmesi dikkat çekmiþtir. Maliyet artýþlarý konut fiyatlarý üzerinde de yukarý yönlü baský yaratmaya devam etmektedir. Hafta baþýnda açýklanan Mayýs ayý verilerine göre de; Ýnþaat Maliyet Endeksi, yýllýk bazda %105,73 ve aylýk bazda da %3,97 oranýnda yükseliþini sürdürmüþtür.
SEKTÖRDE BORÇLULUK VE ÝSTÝHDAM KAYBI SÜRÜYOR: Finansal koþullardaki belirsizlikle birlikte sektörde hakediþ ödemelerinde dikkat çeken uzun süreli gecikmeler ve artan vergi yüküyle birlikte yüksek borçluluk sürmektedir. BDDK’nýn verilerine göre inþaat sektöründe kullanýlan nakdi kredi toplamý 2022 Mayýs ayýnda yýllýk %51 artýþla 513,5 milyar TL olmuþtur. Sektörün takipteki kredi oraný, 30 milyar TL kredi tutarý ile yaklaþýk %6’dýr. Ýstihdam potansiyeliyle de öne çýkan inþaat sektöründe TÜÝK’in Ücretli Çalýþan Ýstatistikleri kapsamýnda Nisan 2022 itibarýyla mevsim etkisinden arýndýrýldýðýnda yýllýk %4,4’e çýkan kayýp ayrýca dikkat çekicidir. Aðýrlaþan mali sorunlar inþaat sektöründe yapýlanma sürecinin tamamlanmasý konusunu da gündemin arka sýralarýna itmiþtir.
KATMA DEÐERÝ YÜKSEK PROJELER ÖNCELÝKLENDÝRÝLMELÝ: Sektörde büyümeye dönüþ için inþaat yatýrýmlarýnda canlanmaya ve öngörülemez düzeyde artan girdi maliyetlerinin yarattýðý sorunun çözümüne ihtiyaç duyulmaktadýr. Özellikle kamunun yatýrým programlarýnýn bu çerçevede yol gösterici olmasýna ihtiyaç duyulmaktadýr. Bu kapsamda kamu yatýrým programýnda bir önceliklendirme yapýlmasýnda ve daha fazla ekonomik ve sosyal katma deðer yaratacak projelerin tercih edilmesinde yarar görülmektedir. Sektörün içinde bulunduðu ekonomik sýkýntýlara iliþkin bir diðer ihtiyaç; yükseltilmiþ olan stopaj ve KDV tevkifat oranlarýnýn en azýndan eski düzeylerine çekilmesidir.
KONUT PÝYASASINDA ARZ-TALEP DENGESÝZLÝÐÝ ARTTI: Yaþanan yüksek maliyet artýþlarýnýn aðýrlýklý etkisiyle konut fiyatlarýnda artýþ ile birlikte yeni konut üretiminde temkinlilik, hatta gerileme izlenmektedir. Olaðanüstü bir dönemden geçiþin aðýrlýklý etkisiyle dengesizliklerin izlendiði piyasa koþullarýnda orta ve dar gelirli kesim için konut sahibi olmak giderek zorlaþmaktadýr. Ýnþaat imalatýný finanse edebilecek çözümler gerekmektedir. Çevre, Þehircilik ve Ýklim Deðiþikliði Bakanlýðý’nýn konut fiyatlarýnda payý yüksek olan arsa maliyetlerinin azaltýlmasýna yönelik çalýþmalarý bu açýdan büyük önem taþýmaktadýr.
ÝLK EL SATIÞLAR HAREKETLENDÝRÝLMELÝ: Özellikle sektörle birlikte sektörün doðrudan ve dolaylý etkileriyle ekonominin genelinin desteklenmesi kapsamýnda ilk el satýþlarý hareketlendirecek adýmlara ihtiyaç duyulmaktadýr. Ýlk el konutlar, toplam satýþlardan düþük pay almayý sürdürmektedir. Ocak-Mayýs 2022 döneminde ilk el satýþlarýn toplam satýþlar içinden aldýðý pay %28,4’tür. Bu oran, 2018 yýlýnda %47’lerde iken düzenli olarak düþüþle geçen yýlýn ayný döneminde %30,9 olmuþtur.
Yorumlar