- 04-May?s-2024
- GİRİŞ / Kayıt Ol
- Künye
- Ä°letiÅŸim
Türkiye Müteahhitler Birliði’nin (TMB) Ýnþaat Sektörü Analizi Raporu, Covid-19 salgýnýnýn etkilerinin azaldýðý ve yükselen petrol fiyatlarýnýn da destekleyici rol oynadýðý 2021 yýlýndaki performanslarýyla küresel inþaat pazarýnda “dünya ikinciliði”ni geri alan Türk müteahhitlerin, bu yýl Rusya-Ukrayna savaþýnýn ve olumsuz seyreden diðer küresel þartlarýn etkisi altýnda kaldýðýný ortaya koydu.
Geçen yýl Covid-19 salgýnýnda aþýlamanýn yaygýnlaþmasý ve yükselen petrol fiyatlarýnýn desteðiyle Türkiye’nin adýný “dünya devler ligi”nde bir yýl aranýn ardýndan yeniden ikinci sýraya çýkaran Türk müteahhitler, bu yýl ise Rusya-Ukrayna savaþýnýn ve deðiþen diðer küresel þartlarýn olumsuz etkisi altýnda kaldý.
Türkiye’nin en köklü sivil toplum örgütlerinden Türkiye Müteahhitler Birliði (TMB), ekonomi çevreleri ve sektör tarafýndan ilgiyle takip edilen Ýnþaat Sektörü Analizi Raporu’nun Ekim 2022 sayýsýný yayýnladý. “Küresel Ekonomide Zor Kýþ Kapýda, Türkiye'de Seçime Doðru” baþlýðý ile yayýnlanan analizde, küresel ve ulusal ekonomi ile inþaat sektöründe yýlýn üçüncü çeyrek dönemine iliþkin veriler kapsamlý biçimde deðerlendirildi.
Bartýn'ýn Amasra ilçesindeki maden ocaðýnda meydana gelen ve 41 maden iþçisinin hayatýný kaybetmesine yol açan grizu patlamasý ile ilgili açýklama yapan Türkiye Müteahhitler Birliði, hayatýný kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakýnlarýna ve tüm Türkiye'ye baþ saðlýðý diledi.
Raporda, Türk müteahhitlik firmalarý için açýk ara lider pazar olan Rusya’yla, son dönemde üstlenilen projelerin düzenli biçimde artýþ gösterdiði Ukrayna arasýndaki savaþ halinin, sektörün yurt dýþý faaliyetlerinde kaybý kaçýnýlmaz hale getirdiðine dikkat çekilerek, “Yaþanmakta olan savaþ, lider pazarý Rusya olan Türk inþaat sektörü için önemli bir darbe olmuþ; yatýrým iklimine dair olumsuzluklar, yurt dýþý müteahhitlik hizmetleri açýsýndan çeþitli zorluklar yaratmýþtýr. Savaþýn küresel çaptaki etkileri ve diðer ekonomik dalgalanmalar kapsamýnda hammadde fiyatlarýnda ortaya çýkan artýþlarýn dünyada bir yatýrým krizi oluþturarak sektör için bir baþka sorun yarattýðý da deðerlendirilmektedir” denildi. Savaþýn yaný sýra pek çok ülkede baþlayan sýký para politikasý sürecinin de proje finansmaný için kaynak ihtiyacýný artýrdýðýna dikkat çekildi.
Rusya pazarýnda bekleme sürecine girildi
Raporda Türk müteahhitlerce 2021 yýlýnda 11 milyar ABD Dolarý tutarýnda yeni proje üstlenildiði görülen Rusya pazarýnda bu yýlýn ilk 9 ayýnda ulaþýlan proje büyüklüðünün 396 milyon ABD Dolarý ile sýnýrlý kaldýðý izlendi. Projelerin durduðu Ukrayna için ise yeniden imar konusundaki çalýþmalara raporda þöyle yer verildi: “Savaþ sonrasý için TMB tarafýndan Ukrayna ve ülkemiz makamlarý ile ülkenin yeniden imar çalýþmalarýna yönelik temaslar bir süredir devam ederken, T.C. Ticaret Bakanlýðý ile Ukrayna Altyapý Bakanlýðý arasýnda 18 Aðustos 2022 tarihinde Lviv'de ülkenin savaþ nedeniyle tahrip olan altyapýsýnýn yeniden inþasý amacýyla imzalanan mutabakat zaptý öne çýkmýþtýr. Bu çerçevede Türk müteahhitlik ve müþavirlik sektörü süreçte aktif rol üstlenmeye hazýr olduðunun altýný çizmiþtir.” Çalýþmada ayrýca, sektörün diðer önemli pazarlarýndan Irak ile Libya'da süren iç karýþýklýklara deðinildi.
Suudi Arabistan ve diðer Körfez ülkeleri öne çýkýyor
Bu ortamda yeniden ýsýnan siyasi iliþkiler çerçevesinde Körfez ülkelerine yönelik giriþimlerin ve yeni pazar arayýþýnýn hýzlandýrýlmasý ihtiyacýna iþaret edilerek þu deðerlendirmeler yapýldý: “Suudi Arabistan ve Birleþik Arap Emirlikleri (BAE) baþta olmak üzere Körfez ülkeleri ile son dönemde artan siyasi diyalog kapsamýnda, sektör için önümüzdeki dönemde bu ülkelerde hayata geçirilmesi planlanan büyük yatýrým projelerinden önemli ölçüde pay almak mümkün olabilecektir. Mevcut koþullarda sektörün yeni pazar arayýþýný hýzlandýrmasý ihtiyacý da ön plandadýr. Sektörün bir süredir yakýndan takip ettiði Sahra-altý Afrika bölgesi baþta olmak üzere Uzak Doðu ve Latin Amerika ülkeleri potansiyel pazarlar olarak izlenmektedir.”
Türkiye Müteahhitler Birliði’nin 2022 yýlýnýn üçüncü çeyrek dönemini deðerlendirdiði raporda, inþaat sektörüne iliþkin özetle þu tespitlere yer verildi:
HEDEFLER, KÜRESEL KRÝZ BASKISI ALTINDA: Geçtiðimiz yýl yurt dýþý müteahhitlik hizmetlerinde kýsa vade/yýllýk yeni proje hedefi 30 milyar ABD Dolarý olarak revize edilmiþ, orta vadede ise bu rakamýn 50 milyar ABD Dolarý seviyesine yükseltilmesi öngörülmüþtür. Son olarak Cumhurbaþkaný Erdoðan da 24 Aðustos 2022 tarihinde Türkiye Müteahhitler Birliði’nin ev sahipliðinde düzenlenen “Yurt Dýþý Müteahhitlik Hizmetleri Ödül Töreni”nde yaptýðý konuþmada, sektör için orta vadeli hedefi, küresel inþaat pazarýnýn %10'u anlamýna gelen 75 milyar ABD Dolarý olarak ifade etmiþtir. Diðer taraftan dünyada süren ekonomik kriz, Rusya-Ukrayna savaþý ve diðer önemli pazarlardan Irak ile Libya'daki iç karýþýklýklarýn yurt dýþý müteahhitlik hizmetlerine olumsuz etkileri mevcuttur.
YURT DIÞINDA 8,7 MÝLYAR DOLARLIK YENÝ ÝÞ ÜSTLENÝLDÝ: Ticaret Bakanlýðý verilerine göre Türk müteahhitler, 2022 yýlýnýn ilk 9 ayýnda 215 projeyle 8,7 milyar ABD Dolarlýk yeni iþ hacmine ulaþmýþtýr. Ýnþaat sektörünün ilk kez 1972 yýlýnda yurt dýþý pazarlara açýlmasýndan bu yana ulaþtýðý portföy büyüklüðü, 131 ülkede üstlenilen 11.365 projeyle toplam 462,2 milyar ABD Dolarý olmuþtur.
DÜNYA LÝGÝNDE TÜRKÝYE, YENÝDEN ÝKÝNCÝLÝÐE YÜKSELDÝ: Dünya çapýnda referans alýnan inþaat sektörü dergisi ENR (Engineering News Record), her yýl müteahhitlerin bir önceki yýlda ülkeleri dýþýndaki faaliyetlerinden elde ettikleri gelirleri esas alarak yayýmladýðý “Dünyanýn En Büyük 250 Uluslararasý Müteahhidi Listesi”nin 2022 yýlý sonuçlarýný geçtiðimiz Aðustos ayýnda açýklamýþtýr. Türkiye, listede bir yýllýk aranýn ardýndan 42 firmasý ile tekrar ikinci sýraya yükselmiþtir. Birinci ise yine Çin olmuþ, listeye bu ülkeden 79 firma girmiþtir. Üçüncü sýraya gerileyen ABD'li firma sayýsý 41 olmuþtur.
YURT ÝÇÝ FAALÝYETLERDE DARALMA DEVAM EDÝYOR: Ýnþaat sektöründe geçtiðimiz yýlýn üçüncü çeyreðinden bu yana aralýksýz biçimde süren küçülme derinleþmiþ, sektör yatýrýmlarýndaki düþüþ ve artan girdi maliyetleri sorunu kronik hale gelmiþtir. Genel iktisadi faaliyetteki artýþa karþýn sektörde izlenen bu tablo, ekonomik büyümeden ayrýþmayý da göstermektedir. Geçen çeyrek dönemde yurt içinde olumlu mevsimselliðe raðmen yeni iþlerde gerileme dikkat çekmiþtir. Ekonominin genelinde 200'ün üzerinde alt sektöre yarattýðý talep ve istihdam gücüyle öne çýkan inþaat sektörü, bu yýlýn ilk 2 çeyreðinde sýrasýyla %7,7 ve %10,9 oranýnda küçülmüþtür. Sektör, GSYH'den %5,4 pay almaktadýr.
KONUT PÝYASASINDA YAVAÞLAMA BAÞLADI: Ocak-Mayýs 2022 döneminde tarihi yüksek satýþ rakamlarýna ulaþýlan konut piyasasýnda yavaþlama baþlamýþ; sektörde son dönemde arzda takip edilen düþüþe, ülkede konut sahipliðindeki gerilemeye raðmen talep tarafý da eþlik eder olmuþtur Arzda artýþ konut piyasasý için olumlu olacaksa da piyasadaki mevcut sorunlar için tek baþýna çözüm olarak görülmemektedir. Bu kapsamda makro ekonomideki dengeler önem taþýmaktadýr. Ülkemizde yýllýk 800-850 bin konuta ihtiyaç duyulduðu düþünüldüðünde, yaþanan sorunlarla gerilemekte olan inþaat sektöründe üretimde artýþ saðlanmasýna yönelik önlemler alýnmasý ihtiyacý ayrýca sürmektedir.
GÝRDÝ MALÝYETLERÝNDEKÝ YÜKSEK ARTIÞ SÜRÜYOR: Sektörde girdi maliyetlerinde yaþanan yüksek artýþ sorunu sürmektedir. Ýnþaat maliyetlerindeki artýþlar, konut fiyatlarý üzerinde yukarý yönlü baský yaratmaya devam ettiði gibi kamu ile iþ yapan müteahhitlere uzun süredir çok yüksek ek maliyetler ortaya çýkarmaktadýr. Öte yandan sektörde hakediþ ödemelerinde dikkat çeken uzun süreli gecikmeler ve artan vergi yükü sorunu devam etmektedir. Bu geliþmelerin yansýmasý olarak, müteahhitlik firmalarýnýn bir süredir borçluluk oranlarýnýn yüksek seyrettiði izlenmekte, borç stokunda artýþ da belirgin biçimde sürmektedir.
EN AZ ÝSTÝHDAM ARTIÞI ÝNÞAATTA: Ýstihdam potansiyeli açýsýndan kritik önem taþýyan inþaat sektörünün istihdam içindeki payý yaþanan sorunlarla birlikte 2017'de %7,5, 2018'de %7, 2019'da da %5,6 oranýna gerilemiþse de 2020'de %5,7'ye ve geçen yýl %6,1'e yükselmiþtir. Bununla birlikte istihdam edilen kiþi sayýsý 2017 yýlýnda 2,1 milyon iken 2020 yýlýnda 1,5 milyona inmiþ, 2021 yýlýnda ise 1,8 milyon olmuþtur. Temmuz 2022 itibarýyla ücretli çalýþanlarýn sektörlere daðýlýmýna bakýldýðýnda %2,4 ile yýllýk en az artýþ inþaat sektöründe yaþanmýþtýr. TÜÝK'in söz konusu verisinde ana sektörler ortalamasý %6,1 olmuþtur.
Yorumlar