- 29-Nisan-2024
- GİRİŞ / Kayıt Ol
- Künye
- Ä°letiÅŸim
Türkiye Müteahhitler Birliði’nin (TMB) 2023 yýlý ilk yarýsýna iliþkin Ýnþaat Sektörü Analizi Raporu’nda, deprem sonrasý yeniden inþa çalýþmalarýnýn sektör faaliyetleri üzerindeki etkileri öne çýktý. Baþta Ýstanbul olmak üzere deprem riski yüksek þehirlerde kentsel dönüþüme talepteki artýþýn da sektör için potansiyel yarattýðýna deðinilen raporda, “Deprem bölgesinin yeniden imarý ile deprem riski yüksek illerde hýzla ihtiyaç duyulan afet odaklý kentsel dönüþüm sürecinin, ayrýca ülke genelinde demografik etkilerle ihtiyacýn artmaya devam ettiði konut üretiminin önünde aþýlmasý gereken zorluklar mevcuttur” denildi. Rapor ayrýca, sektörde konut dýþý faaliyetlerde bir büyüme gözlemlenmediðine dikkat çekti.
Ekonominin genelinde 200’ün üzerinde alt sektöre yarattýðý talep ve istihdam gücüyle dinamo rolü üstlenen inþaat sektörünün öne çýkan oyuncularýný temsil eden Türkiye Müteahhitler Birliði (TMB), deprem bölgesinde baþlayan yeniden inþa sürecinin sektörde hýzlanma yarattýðýna, konut dýþý faaliyetlerde ise ülke genelinde bir büyüme gözlemlenmediðine dikkat çekti.
Türkiye’nin en köklü sivil toplum örgütlerinden TMB, ekonomi çevreleri ve sektör tarafýndan ilgiyle takip edilen Ýnþaat Sektörü Analizi Raporu’nun Temmuz 2023 sayýsýný yayýmladý. “Seçimlerin Ardýndan Ekonomide Rasyonelliðe Dönüþ” baþlýklý analizde, küresel ve ulusal ekonomi ile inþaat sektörüne iliþkin veriler deðerlendirildi.
Sektörde son 20 çeyreðin en hýzlý yükseliþi
Raporda, deprem sonrasýnda yeniden inþa çalýþmalarýnýn yarattýðý ivmeyle inþaat sektörünün yýlýn ilk çeyrek döneminde son 20 çeyreðin en hýzlý artýþýný kaydettiði ve milli gelirden yüzde 5,4 pay aldýðý belirtilirken, “Diðer taraftan 2016 yýlýnda milli gelirden aldýðý pay yüzde 9’a kadar çýkan inþaat sektöründe pozitife dönen görünüm halen geçtiðimiz yýllarýn çok gerisindedir” denildi. Çalýþmada, Ýstanbul baþta olmak üzere deprem riski yüksek þehirlerde kentsel dönüþüme olan talebin artýþ göstermesinin de önümüzdeki döneme dair potansiyel yarattýðý ancak sektörün geneli için maliyet yükünde ve finansmana eriþimde zorluðun artmasý öngörüleri çerçevesinde beklentilerin sýnýrlý olduðu dile getirildi.
Riskler mevcut, ek fiyat farký beklentisi sürüyor
Ýnþaat sektöründe son yýllarda gerek küresel gerek ulusal bazda yaþanan geliþmelerle beklenmedik biçimde artan girdi maliyetleri yüküne dair endiþelerin sürdüðüne iþaret edilen çalýþmada, “Son olarak döviz kurunda yaþanan hýzlý yükseliþ ve para politikasýnda sýkýlaþma adýmlarý, gerek konut üreticileri gerek kamu ile çalýþan müteahhitler açýsýndan ek maliyetler yaratacaktýr” deðerlendirmesi yapýldý. Geçen dönemde maliyet artýþý sorununun aþýlamamasýyla teminat mektuplarý nakde çevrilen kamu projeleri üstlenmiþ müteahhitlik firmalarýna tek seferlik sicil affý getirilmesi yoluyla yasaklarýn kaldýrýlmasý ve maliyet artýþlarýný karþýlayacak oranda ek fiyat farký düzenlemesi getirilmesi beklentisinin sürdüðü de vurgulandý.
Yeniden imar faaliyeti çok büyük çapta
Yaþanan acý depremlerle birlikte sektörde öne çýkan konut alanýnda ise yeni ve zorlu sorunlarýn gündemde olduðuna iþaret edilen çalýþmada, Türkiye’nin yýllýk konut ihtiyacýnýn 800-850 bin olduðu düþünüldüðünde hükümet tarafýndan ilk aþamada deprem bölgesinde yapýlmasý planlanan 600 bin dolayýnda konutun öneminin anlaþýldýðý, ayrýca az hasarlý konutlarla birlikte bölgede 2 milyona yakýn konutun yeniden inþasýna ihtiyaç olduðu belirtildi. Diðer taraftan söz konusu faaliyetler kapsamýnda iþgücü bulmada çekilen zorluklarýn sektör temsilcileri tarafýndan dile getirildiði eklendi. Raporda deprem riski yüksek illerde hýzla ihtiyaç duyulan afet odaklý kentsel dönüþüm sürecine de iþaret edilerek, “Bu hayati sürecin, vatandaþýn inisiyatifine býrakýlmadan baþlatýlýp sonuçlandýrýlmasý ve güvensiz yapýlarýn hýzla tahliye edilerek dönüþümün devletin desteðiyle gerçekleþtirilmesine ihtiyaç vardýr” denildi. Ülke çapýnda barýnma ihtiyacýnýn aciliyetinin yaný sýra deprem bölgesindeki yeniden inþa çalýþmalarýnýn planlý ve denetimli biçimde yürütülmesinin önemi vurgulandý.
Türkiye Müteahhitler Birliði’nin 2023 yýlýnýn ilk yarýsýný deðerlendirdiði raporda, inþaat sektörüne iliþkin özetle þu tespitlere de yer verildi:
YURT DIÞINDA 7,5 MÝLYAR DOLARLIK ÝÞ ÜSTLENÝLDÝ: Türk inþaat sektörü, bu yýlýn ilk yarýsýnda yurt dýþýnda 7,5 milyar ABD Dolarý tutarýnda 110 proje üstlenmiþtir. Böylece sektörün ilk kez 1972 yýlýnda Libya ile yurt dýþý pazara açýlmasýndan bu yana ulaþtýðý uluslararasý proje portföyü büyüklüðü, 133 ülkede üstlenilen 11 bin 758 projeyle toplam 480,5 milyar ABD Dolarý olmuþtur. Körfez ülkeleriyle son dönemde ýsýnmaya baþlayan siyasi iliþkiler kapsamýnda Suudi Arabistan öne çýkmaktadýr. Ýkinci hedef pazar olarak hayata geçmeyi bekleyen büyük altyapý projelerinin bulunduðu Irak (yenilenebilir enerji, konut, saðlýk tesisi ile tarým projeleri) takip edilmektedir. Yakýn baðlarýnýn ve önemli iþ tecrübesinin bulunduðu Balkan ülkeleri de yeni proje ve yatýrým olanaklarýyla Türk müteahhitler için yeni fýrsatlar sunmaktadýr.
RUSYA’DAKÝ KAYBI SUUDÝ ARABÝSTAN TELAFÝ EDECEK: Rusya-Ukrayna savaþýnýn yurt dýþý müteahhitlik hizmetlerinde yarattýðý kayýp sürerken, sektör Rusya’daki kaybý bu yýl Suudi Arabistan’da hayata geçirilecek projelerle telafi etme hedefi doðrultusunda TMB koordinasyonunda çalýþmalarýna hýz vermiþtir. TMB tarafýndan, ülkenin ulusal petrol þirketi olan dünya devlerinden Aramco ile iþbirliðinde 30-31 Mayýs 2023 tarihlerinde Ankara’da bir etkinlik düzenlenmiþtir. Etkinlikte Saudi Aramco yetkilileri, gelecek dönem projelerinde birlikte çalýþmak için TMB üyeleriyle iki gün boyunca ikili görüþmelerde biraraya gelmiþtir. Rapor yayýma hazýrlanýrken bir baþka etkinlikte TMB üyeleri, Suudi Arabistan Belediye, Kýrsal Ýþler ve Konut Bakaný Sayýn Majid Al Hogail ile buluþmuþtur. Sahra-altý Afrika ve Irak’ta bazý projelerin Körfez finansmaný ile gerçekleþtirilmesi yönünde çalýþmalar da gündemdedir.
HAKEDÝÞTEKÝ GECÝKMELER SEKTÖRÜ OLUMSUZ ETKÝLÝYOR: Yüksek girdi maliyetlerinin yaný sýra ödenek yetersizliði ve hakediþ ödemelerinde yaþanan gecikmeler sektörü olumsuz etkileyen baþlýca unsurlardýr. Bu þartlar altýnda müteahhitlik firmalarýnýn bir süredir borçluluk oranlarýnýn yüksek seyrettiði izlenmektedir. BDDK'nýn Nisan 2023 verilerine göre sektörün toplam nakdi kredi hacmi de önceki yýlýn ayný dönemine göre %32 artarak 627,1 milyar TL olmuþtur ve sektörde takipteki kredi oraný %4’tür. Diðer taraftan özel sektörün genelinde olduðu gibi piyasa faizlerinin halen yüksek ve bankalarýn kredi verme iþtahýnýn düþük olmasý nedeniyle firmalar için son dönemde finansmana eriþim sorununun yaþandýðý da bilinmektedir.
KREDÝ SORUNU KONUT SATIÞI ÜZERÝNDE BASKI YARATIYOR: Konut talebinde de kredilere eriþimde sýnýrlamalarýn artmasýnýn yaný sýra son aylarda mevduat faizlerinde yaþanan yükseliþin yatýrým amaçlý alýmlar üzerinde baský yarattýðý deðerlendirilmektedir. Kamu bankalarý tarafýndan hayata geçirilen “Yeni Evim Kampanyasý”nýn ise etkili olduðu deðerlendirilmiþ, seçimlerin ardýndan konut fiyatlarýnýn artacaðý beklentisi bazý alýcýlarý harekete geçiren diðer bir unsur olarak görülmüþtür. Ülke genelinde konut satýþlarýndaki gerilemeye karþýn konut fiyatlarýnda artýþ devam etmektedir. Makroekonomik geliþmeler konut fiyatlarýnda yakýn zamanda dengelenme yaþanmasý beklentisini mümkün kýlmamaktadýr. Yaþanan afetlerle arzýn gerilemesi özellikle göç edilen yerlerde konut fiyatlarýnda ve kiralarda önümüzdeki dönemde artýþýn süreceðini göstermektedir.
Yorumlar